ROPCZYCE NA DAWNEJ POCZTÓWCE

 – historia pełna  wspomnień

Pocztówka – niewielki kartonik, na którym zatrzymano czas. Bywała nazywana korespondentką, otkrytką, otwartką, kartą pocztową, widokówką, liścikiem.
To nazwy określające mały prostokątny kartonik bez koperty, służący do krótkiej korespondencji. Niezależnie od nazwy, zawsze spełniała tę samą rolę – przenosiła myśli, uczucia i wspomnienia, zamknięte w kilku linijkach drobnego pisma i na obrazach uwieczniających świat, który przeminął.

Początki i rozwój pocztówki – świadek ludzkich losów

Narodziny pocztówki budzą spory wśród historyków – Niemcy, Austriacy, Francuzi i Anglicy do dziś przypisują sobie jej wynalezienie. Jednak prawdziwa historia tej formy korespondencji nabrała znaczenia podczas wojny prusko-francuskiej (1870–1871). To właśnie wtedy żołnierze, tęskniąc za domem i bliskimi, zaczęli przesyłać krótkie wiadomości na niewielkich kartonikach, często ozdobionych patriotycznymi ilustracjami.

Pomysł otwartej kartki korespondencyjnej przypisuje się Heinrichowi von Stephanowi, generalnemu postmeisterowi króla Prus Wilhelma I. Jego koncepcja polegała na uproszczeniu i upowszechnieniu komunikacji poprzez wprowadzenie krótkich wiadomości w formie dostępnej dla wszystkich. Projekt ten został zrealizowany w 1870 roku na terenie północnych Niemiec, a po utworzeniu Światowego Związku Pocztowego w 1874 roku, pocztówki wprowadzono do obiegu międzynarodowego.

Pocztówka stała się symbolem cywilizacyjnych zmian i nową, łatwą formą komunikacji, odpowiadającą na potrzeby coraz bardziej dynamicznego społeczeństwa XIX wieku. Wprowadzenie otwartej kartki korespondencyjnej oznaczało przełom w sposobie porozumiewania się – po raz pierwszy wiadomości prywatne mogły być przesyłane szybko, tanio i bez konieczności użycia tradycyjnej koperty. Było to rozwiązanie dostępne dla szerszych warstw społecznych, w przeciwieństwie do listów, które wcześniej były domeną bardziej wykształconych i zamożniejszych grup.

Pocztówka – XIX-wieczny SMS i świadectwo cywilizacyjnych zmian

Pocztówka, dzięki swojej prostocie i funkcjonalności, zaczęła pełnić rolę narzędzia komunikacyjnego na masową skalę. Można ją porównać do XIX-wiecznego odpowiednika dzisiejszych wiadomości SMS – krótkiej, zwięzłej i powszechnie dostępnej formy przekazywania informacji. Tak jak współczesne SMS-y pozwalają na szybkie przekazanie wiadomości bez formalności związanych z tradycyjną korespondencją, tak pocztówka umożliwiała błyskawiczne przekazanie krótkich treści bez konieczności stosowania rozbudowanych form grzecznościowych czy długich opisów.

Ponadto pocztówki stały się nie tylko środkiem komunikacji, ale także formą wyrazu kulturowego i emocjonalnego. Oprócz zwykłych wiadomości, takich jak pozdrowienia czy krótkie informacje o podróżach, kartki pocztowe często zawierały ilustracje, fotografie czy grafiki odzwierciedlające ducha epoki. Stopniowo przekształciły się w nośnik pamięci, zapis wspomnień oraz przedmiot kolekcjonerski. W ten sposób pocztówka wykraczała poza funkcję użytkową, stając się także świadectwem historii i codziennych relacji międzyludzkich.

Polska nazwa „pocztówka” i jej ewolucja

Ogólnie przyjęta jednosłowna nazwa kartki korespondencyjnej w języku polskim i ukraińskim ukształtowała się po konkursie, zorganizowanym na wystawie w Warszawie w roku 1900: z proponowanych nazw: bezkopertówka, czytanka, jawka, kartolist, kilkusłówka, listówka, liścik, nagopis, nibylist, niezalepka, otwartka, otwartolist, pisanka, półliścik, pośpieszka, wiadomostka, najwięcej głosów otrzymała p o c z t ó w k a. Jej autorem był znany polski pisarz, autor kultowej obecnie powieści „Ogniem i mieczem” Henryk Sienkiewicz. Jako nagrodę dostał wspaniały album do pocztówek, który pisarz niebawem przekazał na cele charytatywne.

Pocztówki z widokami GALICJI

Dokładnej daty pojawienia się pierwszej ilustrowanej kartki w Galicji na razie nie ustalono, lecz najstarsze istniejące pocztówki z widokami Lwowa, takie jak „Gruss aus…”/”Pozdrowienia z…” związane z Ogólną Wystawą Krajową 1894 r. we Lwowie, kiedy to w ciągu pięciu miesięcy jej pracy odwiedziło ją 1,2 mln osób, czyli dziesięć razy więcej od ówczesnej liczby mieszkańców Lwowa. Zaczynając od 1894 r. pocztówki z widokami Lwowa stały się niezmienną przynależnością środowiska kulturowego, ilość zaś wydawców co roku wzrastała. Prawie 70 wydawnictw – austriackich, polskich, czeskich, ukraińskich powielało wizerunek miasta, wykorzystując spory potencjał lwowskich, zarówno jak i europejskich mistrzów fotografii, wzbogacając wizualny wizerunek Lwowa.

Ropczyce zatrzymane w czasie – pocztówkowe wspomnienia

Ropczyce - miasto powiatowe z bogatą historią - położone w Galicji Zachodniej, także mają swoje miejsce w świecie pocztówek. Dzięki nim możemy zajrzeć do przeszłości i zobaczyć, jak wyglądały dawne ulice, kamienice, rynki i place, których dziś już nie ma lub zmieniły swoje oblicze. To okno na świat, którego już nie dotkniemy, ale możemy poczuć jego klimat, patrząc na sepiowe widokówki i starannie kaligrafowane dedykacje nadawców sprzed dziesiątek lat.

Z okazji 663. rocznicy nadania Ropczycom praw miejskich, Czytelnia przygotowała niezwykłą niespodziankę – kolekcję elektroniczną ropczyckich pocztówek.

Ekspozycja tematyczna przenosi nas w dawne czasy. Możemy zobaczyć nieistniejące już budynki, tętniące życiem ulice, w których gwar codziennego dnia zamienił się w cichą opowieść przeszłości.

Każda z tych pocztówek to coś więcej niż tylko kawałek papieru – to list z przeszłości, zaklęty w obrazach i słowach. To uścisk dłoni kogoś, kto dawno odszedł, uśmiech dziecka, które dziś może jest już pradziadkiem. To przypomnienie, że miejsca, które mijamy codziennie, były kiedyś tłem dla innych ludzi, innych historii, innych marzeń.

Pocztówki – most między przeszłością a teraźniejszością

Choć dziś rzadko sięgamy po pocztówki, zastąpione przez szybkie wiadomości w telefonach, wciąż mają one w sobie magię. Są fizycznym śladem uczuć, dowodem obecności, opowieścią zapisaną na papierze. Wystarczy wziąć do ręki starą kartkę i przeczytać kilka zdań, pisanych drżącą dłonią – może to pozdrowienia z podróży, może wyznanie miłości, może krótka informacja, że wszystko w porządku… Czasami są to jedyne ślady po dawnych czasach i ludziach.

Dzięki inicjatywom takim jak ropczycka kolekcja pocztówek, możemy przenieść się na chwilę w przeszłość i zobaczyć Ropczyce takimi, jakimi były kiedyś. I choć miasta się zmieniają, historia zapisana na pocztówkach wciąż trwa, gotowa, by opowiedzieć nam swoje tajemnice.

Zapraszamy także naszych P.T. Czytelników do zapoznania się z kolekcjami jubileuszowymi książek zatytułowanymi: ROPCZYCE. URODZINY MIASTA 

ROPCZYCE – HISTORIA ZAPISANA NA PAPIERZE 

Opracowała: Grażyna Woźny, starszy kustosz MiPBP Ropczyce, luty 2025 r.

W Walentynki rozstrzygnęliśmy cykliczny konkurs na Najaktywniejszego Czytelnika Roku 2024.

Spośród 909 czytelników zarejestrowanych w 2024 roku w Oddziale dla Dzieci wyłoniliśmy zwycięzców w dwóch kategoriach wiekowych.

W kategorii dzieci do lat 6 -  I miejsce zajęła Dorota Saczyńska z ilością 743 przeczytanych książek, Maria Zukova za

przeczytanie 522 książek zajęła II miejsce, 234 książki przeczytała Hanna Kozak, co dało jej III miejce.

W kategorii od 7 lat zwyciężyła Nina Ożóg za przeczytanie 217 książek, II miejsce przypadło Alicji Kozak za przeczytanie

215 książek, na III miejscu uplasował się Mieszko Fic z ilością 157 przeczytanych książek.

Wszystkim laureatom serdecznie gratulujemy, cieszymy się z ich wyników i zapraszamy do odwiedzania nas i korzystania z naszego bogatego księgozbioru..

NOWA KOLEKCJA TEMATYCZNA KSIĄŻEK W KATALOGU ON-LINE NASZEJ BIBLIOTEKI

zob.

katalog

Mehofferowie w Ropczycach

Rodzina Mehofferów zajmuje ważne miejsce w historii Ropczyc. Wilhelm Mehoffer, ojciec Józefa, pełnił istotne funkcje publiczne, kształtując lokalne życie społeczne i administracyjne ówczesnego powiatu ropczyckiego. Józef Mehoffer, jeden z najwybitniejszych artystów Młodej Polski, urodzony w Ropczycach, rozsławił miasto swoim talentem i dorobkiem artystycznym.

Wilhelm Mehoffer – starosta i społecznik

Wilhelm Mehoffer objął urząd starosty ropczyckiego w 1861 roku, pełniąc tę funkcję do 1866 roku. W tym czasie burmistrzem Ropczyc był Michał Pragłowski, a miasto liczyło ponad 3029 mieszkańców, z czego znaczną część stanowili wyznawcy judaizmu. Po reformie administracyjnej w 1867 roku Wilhelm Mehoffer został mianowany prezesem nowo utworzonego sądu powiatowego, gdzie pełnił funkcję do 1870 roku.

Józef Mehoffer – artysta Młodej Polski

Józef Mehoffer urodził się 19 marca 1869 roku w Ropczycach. W 1870 roku rodzina przeniosła się do Krakowa, gdzie Józef kształcił się i rozwijał swoje talenty. Zyskał sławę jako malarz, witrażysta, grafik i projektant sztuki użytkowej. Był również profesorem i rektorem Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Jego twórczość łączyła tradycję z nowoczesnością, inspirując kolejne pokolenia.

Rok Józefa Mehoffera w Ropczycach

W roku 2019, z okazji 150. rocznicy urodzin artysty, Rada Miejska w Ropczycach ustanowiła Rok Józefa Mehoffera. W ramach obchodów odsłonięto pomnik artysty oraz zorganizowano wydarzenia kulturalne, przypominające o jego ropczyckich korzeniach.

W 2024 roku na ścianie bloku przy ul. Seweryna Udzieli 2 uroczyście odsłonięty został mural upamiętniający Józefa Mehoffera.. Udział w tym wydarzeniu wzięła Anna Mehoffer-Lewandowska, prawnuczka malarza oraz Marszałek Województwa Podkarpackiego Władysław Ortyl. Wraz z burmistrzem Ropczyc Kazimierzem Moskalem dokonali symbolicznego odsłonięcia. Za projekt i realizację zadania odpowiadał Wojciech Rokosz, absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Wielkopowierzchniowa kompozycja zrealizowana została w projektu muralowego Województwa Podkarpackiego „Przestrzeń Dziedzictwa”.

KOLEKCJA TEMATYCZNA „LUMINARZ Z ROPCZYCKIM RODOWODEM”

Biblioteka Miejska w Ropczycach przygotowała bogatą kolekcję książek poświęconych Józefowi Mehofferowi, m.in.:

• Dom Józefa Mehoffera (Edward Waligóra)
• Dziennik (oprac. Jadwiga Puciata-Pawłowska)
• Józef Mehoffer: artysta wszechstronny (Waldemar Bałda)
• Młody Mehoffer (Marta Smolińska-Byczuk)

Kolekcja ta stanowi cenne źródło wiedzy o artyście i jego twórczości, przybliżając mieszkańcom Ziemi Ropczyckiej jego życie i dzieła.

MEHOFFEROWSKA HARMONIZACJA NATURY I SZTUKI
Znaczenie twórczości Józefa Mehoffera dla mieszkańców Ziemi Ropczyckiej

Mehoffer, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli polskiego malarstwa, był artystą, którego twórczość łączyła subtelną estetykę z głębokim ładunkiem symbolicznym. Jego obrazy, pełne detali i delikatnych barw, odzwierciedlały harmonię i duchowość, którą autor mistrzowsko przekładał na płótno. Był mistrzem w tworzeniu przestrzeni, gdzie czas zdawał się zatrzymywać, a każda kompozycja nabierała metafizycznego wymiaru. W jego dziełach przenikały się wpływy modernizmu, secesji i sztuki ludowej, tworząc unikalny język artystyczny, który do dziś zachwyca swą pełnią wyrazu. Mehoffer pozostawił po sobie ślad w polskiej sztuce, w którym widać nie tylko mistrzostwo warsztatu, ale i głęboką refleksję nad światem.

Józef Mehoffer to postać, która łączy historię Ropczyc z kulturą narodową. Jego dorobek jest symbolem lokalnej dumy i inspiracją do odkrywania własnych talentów. Znajomość jego twórczości wzmacnia tożsamość regionalną i przypomina, że Ropczyce wydały artystę o światowej renomie.

Oprac. Grażyna Woźny na podstawie publikacji, Profesorowie i uczeni Ziemi Ropczyckiej, Cz. 1, wydana z okazji 660-lecia miasta Ropczyce (1362-2022).

Zapraszamy dzieci do wspólnego spędzania czasu z Biblioteką w okresie zimowych ferii. Na pewno nie zabraknie atrakcji dla małych, jak i nieco starszych dzieci.😍😊😊

W czwartkowe popołudnie, 30 stycznia 2025 roku w Czytelni Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej w Ropczycach, odbyło się spotkanie Dyskusyjnego Klubu Książki. Wydarzenie zgromadziło miłośników literatury, lokalnych twórców oraz osoby zainteresowane kulturą i historią regionu. Spotkanie rozpoczęło się punktualnie o godzinie 16:00. Prowadząca, Grażyna Woźny, serdecznie powitała wszystkich obecnych, dziękując za liczny udział. Na wstępie przypomniano najważniejsze ustalenia z poprzedniego spotkania oraz przedstawiono plan wydarzenia. Zasygnalizowano trzy główne punkty programu: dyskusję nad książką „Blizna” Auður Avy Ólafsdóttir, spotkanie z autorem Stanisławem Wójciakiem oraz głosowanie nad nazwą lokalną klubu (drugi etap konkursu).

Styczniowe spotkanie rozpoczęło się głosowanie nad nazwą Dyskusyjnego Klubu Książki”. Uczestnicy zapoznali się z propozycjami nazw, po czym oddali swoje głosy. Zwycięska nazwa zostanie oficjalnie ogłoszona podczas kolejnego spotkania, a  laureat, otrzyma nagrodę w postaci książki oraz pamiątkowego dyplomu.

LITERACKA PODRÓŻ Z "BLIZNĄ" AUÐUR AVY ÓLAFSDÓTTIR
I NIE TYLKO… .

Prowadząca koordynator zaproponowała kilka pytań, które pobudziły żywą rozmowę wśród uczestników. Poruszano takie tematy, jak uniwersalność wewnętrznego dramatu głównego bohatera – Jónasa, rola blizn (zarówno fizycznych, jak i emocjonalnych), a także minimalistyczny styl pisarski autorki. Uczestnicy podzielili się swoimi przemyśleniami na temat znaczenia podróży do kraju dotkniętego wojną oraz tego, czy książka daje nadzieję, czy raczej wzbudza refleksję nad kruchością życia. Dyskusja była pełna emocji i zaangażowania, a różnorodność opinii uczestników wzbogaciła analizę dzieła. Uczestnicy spotkania zrezygnowali w dyskusji nad książkami przesłanymi z WiMBP w Rzeszowie w ramach DKK: Jak mieć w życiu frajdę” oraz „Wybór Julianny”, gdyż po przeczytaniu tych książek, jednomyślnie uznali, że wspólny czas wolą spędzić dyskutując nad książkami: „Bezduszni. Zapomniana zagłada chorych”. Tytuł ten zaproponowała pani Katarzyna, a obecna na spotkaniu dyrektor MiPBP w Ropczycach, wyraziła zgodę na zakup kilku egzemplarzy, tak by nasi klubowicze mogli spokojnie zapoznać się z ta lekturą.

KULTURA W SŁOWACH ZAMKNIĘTA.
SPOTKANIE Z REGIONALISTĄ STANISŁAWEM WÓJCIAKIEM.

O godzinie 17:00 odbyło się spotkanie z panem Stanisławem Wójciakiem – historykiem, regionalistą i autorem książki „Katalog placówek kulturalnych, stowarzyszeń i twórców z terenu powiatu ropczycko-sędziszowskiego”. Autor opowiedział o motywach powstania publikacji, wyzwaniach związanych z gromadzeniem informacji oraz o znaczeniu dokumentowania lokalnego życia kulturalnego. Prezentacja książki spotkała się z dużym zainteresowaniem uczestników, którzy zadawali pytania dotyczące zarówno samej publikacji, jak i ogólnego wpływu lokalnych twórców na rozwój kultury w regionie.

Stanisław Wójciak przedstawił także najnowszą pracę zatytułowaną „Konstanty Słotwiński na tle Rabacji i Powstania Styczniowego”. Bohater książki, dziedzic majątku w Słotwinie (dawny powiat ropczycki), jest postacią symboliczną dla tragicznych wydarzeń rabacji galicyjskiej, która wybuchła w lutym 1846 roku. Jako właściciel ziemski, znany z dbałości o rozwój swojego majątku oraz dobre relacje z poddanymi, stał się ofiarą narastającego napięcia społecznego i perfidnej manipulacji ze strony władz austriackich. Padł ofiarą brutalnej zemsty wymierzonej nie tylko w lokalnych ziemian, ale także w porządek społeczny starej Galicji. Jego śmierć unaoczniła dramat podziałów klasowych oraz desperację wywołaną u najuboższej warstwy społecznej wskutek propagandy zaborów i manipulacji czernią chłopską. Tragiczny los Słotwińskiego pozostaje dziś przestrogą, przypominającą o skutkach jakie niesie za sobą nienawiść i manipulacja polityczna.

PODZIĘKOWANIA, ZAPROSZENIA I LITERACKA WYMIANA MYŚLI.

Na zakończenie spotkania prowadząca podziękowała wszystkim za aktywny udział, zaangażowanie w dyskusje i głosowanie. Koordynator zaprosiła uczestników na kolejne spotkanie klubu - 27 lutego 2025 roku. Całe spotkanie przebiegło w miłej, kameralnej atmosferze, sprzyjającej wymianie myśli i inspiracji. Obecność autora oraz różnorodność podejmowanych tematów sprawiły, że wydarzenie było wartościowe i interesujące dla uczestników.

Relacja przygotowana przez koordynatora DKK - Grażyna Woźny.